Met een milieueffectrapport (MER) toon je welke impact je project kan hebben op de omgeving. Zo kunnen overheden beter onderbouwde beslissingen nemen. Sinds 1 december 2024 is de procedure grondig vernieuwd. De modernisering moet het systeem eenvoudiger, digitaler en transparanter maken, zonder kwaliteitsverlies.
We zetten de belangrijkste wijzigingen voor je op een rij, mét de impact op je toekomstige vergunningsdossiers.
Een MER onderzoekt de milieueffecten van een project vóór je een omgevingsvergunning indient. Het is een cruciale stap in de voorbereiding van je vergunningsaanvraag, zowel voor bouw- als exploitatieprojecten.
Vaak denken we bij MER aan grote projecten, maar het toepassingsgebied is ruimer: ook voedingsbedrijven, infrastructuurwerken, stadsontwikkelingen of industriële uitbreidingen kunnen MER-plichtig of screeningplichtig zijn. Tot voor kort bestond er daarnaast een proceduretype "ontheffing", maar dat proceduretype verdween volledig op 1 december 2024.
Vlaanderen wil de milieueffectrapportage sneller, consistenter en digitaler maken. De vernieuwing focust op:
Het doel: betere beslissingen, vlottere procedures en een meer gestroomlijnd traject voor initiatiefnemers.
De manier waarop projecten worden ingedeeld, verandert verder vanaf 1 december 2025.
Tot eind november 2025 kon een project onder het proceduretype ontheffing vallen, maar die piste bestaat niet meer. Vanaf 1 december 2025 valt je project onder één van deze drie statussen:
Veel projecten die vroeger via een ontheffing liepen, schuiven door naar de screeningsprocedure. Typisch voorbeeld: grootschalige stadsvernieuwingsprojecten die veel verkeer genereren.
Sommige categorieën blijven altijd MER-plichtig (bv. aanleg of uitbreiding van havens). Bij andere volstaat een screening, behalve wanneer die aantoont dat er toch aanzienlijke milieueffecten te verwachten zijn.
De grootste vernieuwing is de digitale screeningstool, die vanaf 1 december 2025 gebruikt zal kunnen worden voor screenings.
Belangrijk: op basis van de huidige informatie is de tool niet wettelijk verplicht. Het is een hulpmiddel dat initiatiefnemers en MER-deskundigen ondersteunt bij het bepalen van de MER-plicht of bij het opmaken van een screening.
De tool moet zorgen voor meer uniformiteit, duidelijkheid en een efficiënter screeningsproces, al blijft hij in de praktijk voor interpretatie vatbaar en moeten deskundigen nog heel wat zelf beoordelen.
De hervorming versterkt de rol van MER-deskundigen en MER-coördinatoren. Met de nieuwe indieningsmodule wordt de MER-coördinator verantwoordelijk voor de indiening van de aanmelding en een eventueel voorstel tot scoping.
Of de procedures hierdoor sneller zullen verlopen, moet nog blijken. De overheid en MER-experten zijn vandaag al zwaar belast, en de praktische uitwerking van de vernieuwde regels moet zich nog bewijzen op het terrein. Verdere standaardisering en een herziening van het erkenningssysteem worden onderzocht, maar het is afwachten welke keuzes Vlaanderen hierin precies zal maken.
Profex volgt de hervorming op de voet en denkt mee over de juiste aanpak voor jouw dossiers.Contacteer ons voor een persoonlijke analyse
